ယူရိုဘ႑ာေရး အၾကပ္အတည္းနဲ႔ အရင္းရွင္ဒီမုိကေရစ

ဥေရာပ တတိုက္လုံးမွာ ဘဏ္ေတြ၊ ႏုိင္ငံေရး သမားေတြ၊ ေပၚလစီပုိင္းမွာ တာ၀န္ရွိသူေတြ အရူးမီး၀ုိင္း ျဖစ္ေနၿပီ။ ဂရိကေန စလိုက္တဲ့ မီးပြားေလးဟာ ဥေရာပ တတိုက္လုံးကို ၀ါးၿမိဳ ပစ္လုိက္ႏို္င္တဲ့ မီးေတာက္ႀကီး အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းသြားႏုိင္တဲ့ လကၡဏာေတြ မၾကာခင္ရက္ပုိင္းေတြက စေတြ ့လာေနရၿပီ။

၂၀၀၇ ၂၀၀၈ ကစလုိက္တဲ့ ဘ႑ာေရး အက်ပ္အတည္းဟာ မႏွစ္က နည္းနည္း ၿငိမ္သြားပုံရၿပီး အဲ့ဒိအတြက္ ႏုိင္ငံေရး သမားေတြ၊ ေပၚလစီ ေဖာ္ေဆာင္သူေတြ အရွက္မရွိ အလုအယက္ နံမယ္ေကာင္း ယူေနၾကတုန္းမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ တႏွစ္ ႏွစ္ႏွစ္ကထက္ ဆုိးသြားႏုိင္တဲ့ အက်ပ္အတည္းႀကီးရဲ ့အစကုိ စေတြ ့ရတာပဲ။

ခုက်ေနာ္တုိ ့မ်က္စိေရွ ့မွာ ထင္ထင္ရွားရွားႀကီး ျမင္ေတြ ့ေနရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ သာမန္ကာလ်ွံကာ ဘဏ္အက်ပ္အတည္း ေငြေၾကး အက်ပ္အတည္း သက္သက္တင္ မဟုတ္ဖူး။ ကမၻာ့ ႏုိင္ငံေတြရဲ ့အင္အားခ်ိန္ခြင္လ်ွာ၊ ပါ၀ါအခင္းအက်င္းကုိ သိသိသာသာ ႀကီး ေျပာင္းလဲပစ္ႏုိင္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ႀကီး တခုရဲ ့အစိတ္အပုိင္းေတြပဲ။ တခ်ဳိ ့ကလည္း ခုဒီရက္ ပုိင္းေတြ အတြင္းမွာ စေတြ ့လာရတဲ့ စေတာ့ေစ်းကြက္နဲ ့ေငြေၾကး ေစ်းကြက္ မတည္ၿငိမ္မႈေတြကုိ ေၾကြးမီအက်ပ္အတည္း အပုိင္းႏွစ္လို ့တင္စားၾကတယ္။

တကယ္ေတာ့ ပါ၀ါအခင္းအက်င္းကုိ ေျပာင္းလဲပစ္ႏုိင္တဲ့ ျဖစ္စဥ္တင္မကပါဘူး။ အရင္းရွင္ ဒီမုိကေရစီနဲ ့ပတ္သက္တဲ့ အေျခခံ ယူဆခ်က္ေတြကုိပါ အၿပီးတုိင္ ေျပာင္းလဲပစ္ဖုိ႔ တြန္အားးေပး ခံလာရႏုိင္တယ္။ တနည္အားျဖင့္ ရုပ္ပုိင္းတင္မက အယူအဆပုိင္း၊ ကမၻာ့ အေရး အခင္းေတြကုိ ၾကည့္ျမင္ပုံ အပုိင္းေတြမွာပါ ႀကီးမားတဲ့ အေျပာင္းအလဲႀကီးေတြကို ေတြ႕လာရႏုိင္တယ္။ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ခု အျဖစ္အပ်က္ေတြကုိ ရုိးရုိးသားသားနဲ ့မွန္မွန္ ကန္ကန္၊ ပုိင္ပုိင္ႏုိင္ႏုိင္ ၾကည့္ႏုိင္တဲ့သူ၊ ၾကည့္ရဲတဲ့သူဟာ ကေန ့ေခတ္ အေနာက္ႏုိင္ငံ ေတြမွာ ထားရွိတဲ့ စံႏႈံးစံထားေတြ၊ လုပ္ပုံကုိင္ပုံေတြကုိ သံသယ မ၀င္ဘဲ ေနမွာ မဟုတ္တဲ့ အျပင္၊ ေနာက္ အရင္းရွင္ ဒီမုိကေရစီေပၚ အထင္ႀကီးမႈေတြကို ျပန္ရုပ္သိမ္းတဲ့ထိ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္သြားႏုိင္တယ္။

ခုအျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ ႀကီးမားလြန္း၊ ရႈပ္ေထြးလြန္း၊ က်ယ္ျပန္ ့လြန္းအားႀကီးတဲ့အတြက္ ဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြကုိ တထုိင္ထဲေျပာလုိ ့မရႏုိင္ဘူး။ ေနာက္ဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြကုိ ေသေသခ်ာခ်ာ ျမင္ႏုိင္ဖို ့က စီးပြားေရး၊ ဘ႑ာေရး အပုိင္းတင္မကဘူး။ ႏုိင္ငံေရး၊  ႏုိင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရး စတဲ့ အပုိင္းေတြကိုပါထည့္စဥ္းစား၊ ထည့္ေျပာမွ ရမွာမုိ ့ ဒီအေၾကာင္းေတြကုိ ေျပာဖုိ ့ကိစၥဟာ အင္မတန္မွာ ေပရွည္မဲ့ စီမံကိန္းပဲ။

ခုလတ္တေလာ အျဖစ္အပ်က္ေတြကုိ ဂရိကစေျပာရင္သင့္မယ္ထင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီစမွတ္ဟာ ကုိယ့္ဘာသာကုိယ္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ စမွတ္ပဲ။ သူ ့အရင္ အျဖစ္အပ်က္ေတြက ဂရိက လက္ရွိ အျဖစ္အပ်က္ေတြေပၚ သက္ေရာက္မႈရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ေနာက္ေၾကာင္းလုိက္ရရင္ ဆုံးမွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဒီေတာ့ ခုလက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနကေနစၾကည့္ရေအာင္။

က်ေနာ္တို ့ဗမာျပည္မွာတုန္းက ဗမာျပည္ကုိ လာလည္တဲ့ ႏုိင္ငံျခားသားေတြကုိ အထူး သျဖင့္ ဥေရာပက လာတဲ့လူေတြကုိ ကုိယ္မတတ္တေခါက္ က်က္ထား၊ ျပဳထားတဲ့ အဂၤလိပ္စကားစုေတြကုိ ေလ့က်င့္တဲ့ အေနနဲ ့ စကားသြားေျပာၾကည့္တဲ့အခါ သူတို ့ ႏုိင္ငံေတြဟာ သိပ္အထင္ႀကီးစရာ ေကာင္းတာပဲလုိ ့ထင္မိတယ္။ ပထမတခ်က္အေနနဲ ့ လနဲ ့ခ်ီၿပီး လစာအျပည့္ ေဟာလီးေဒးရတာကုိ သိပ္သေဘာက်တယ္။ ေနာက္ ဒီႏုိင္ငံေတြ ေရာက္လာတဲ့ အခါက်ေတာ့လည္း ေတြ႔ရတာေတြဟာ အစပုိင္းမွာ သိပ္အထင္ႀကီးစရာပဲ။ ဥပမာ ေနမေကာင္းရင္ ေဆးရုံ အလကားတက္ ေဆးကုလုိ ့ရတယ္။ ေနာက္ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ေနရင္ အစိုးရက ထမင္းေက်ြးထားတယ္။ ေနစရာ မရွိရင္ အစုိးရက စီစဥ္ေပးတယ္။ ေက်ာင္းလည္း အလကား တက္လုိ ့ရတယ္။ အရင္ကဆုိ အဂၤလန္မွာ တကၠသိုလ္ေတာင္ အလကားတက္လုိ ့ရတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ အလကားရတာေတြ အေတာ့္ကိုမ်ားတယ္။ တနည္းအားျဖင့္အေနာက္ ႏုိင္ငံေတြက လူမႈဖူလုံေရး စနစ္၊ social welfare ပဲေခၚေခၚ social safety net၊ safety valve ပဲေခၚေခၚ လူေတြကုိ အုံၾကြေပါက္ကြဲ မလာေအာင္ ထိန္းထားတဲ့ အစီအမံေတြဟာ ႀကီးႀကီးမားမားရွိတယ္။ ဒီအစီအမံေတြရဲ ့ အစဟာ ပထမကမၻာစစ္နဲ ့ဒုတိယ ကမၻာစစ္ၾကားကာလမွာ စတယ္။ အရင္းရွင္ စနစ္ဟာ တနည္းအားျဖင့္ ေစ်းကြက္ကုိ သူ ့ဘာသာသူ အထိန္းအကြပ္ မရွိ ျဖစ္ခ်င္ရာျဖစ္၊ လုပ္ခ်င္ရာလုပ္ဆုိၿပီး လႊတ္ေပးထားတာဟာ လူထု အုံၾကြမႈေတြကုိ ျဖစ္ပြားေစတာကုိ ေတြ ့ ခဲ့ၾကတဲ့အတြက္၊ တနည္းအားျဖင့္ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းအတြက္ အႏၱရယ္ ရွိေစၿပီး ေနာက္ဆုံးကမၻာစစ္ႀကီးေတြ ျဖစ္ေစတဲ့ထိ ဆုိးက်ဳိးေပးႏုိင္တာ ကုိ ေတြ ့ခဲ့ၾကတဲ့အတြက္ အဲ့ဒိေခတ္က အျမင္စူးရွတဲ့၊ ေပါက္ေပါက္ေရာက္ေရာက္ရွိတဲ့ စီးပြားေရး ပညာရွင္ေတြ ဥပမာ J M Keynes တုိ ့လုိ ပုဂၢိဳလ္ေတြက ေျပာခဲ့တဲ့ လူမႈဖူလုံေရး စနစ္ေတြကုိ ထားရွိဖုိ ့ သက္ဆုိင္ရာအစုိးရေတြကုိ ဟာအရင္းရွင္ စနစ္ကုိ ဒီတုိင္းလႊတ္ထားလို ့ေတာ့ မရေပဘူး။ laissez-faire capitalism ဟာ အလုပ္လက္မဲ့ေတြ အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေစတယ္။ လူ ့အဖြဲ ့ အစည္းမွာ လူေတြအတြက္ အေရးႀကီးဆုံးဟာ အလုပ္အကိုင္ပဲ၊ အလုပ္ရွိမွ လူေတြဟာ ထမင္းစားႏုိင္မယ္ ေနာက္အုံၾကြမႈကုိ ထိန္းသိမ္းႏုိင္မယ္၊ အလုပ္အကုိင္ဖန္တီးႏုိင္ဖို ့ ဘာမဆို လုပ္ရမယ္၊ ေစ်းကြက္က အလုပ္အကုိင္ မဖန္တီးေပးႏုိင္ရင္ အစိုးရက ၀င္ၿပီး အလုပ္အကိုင္ေတြ ဖန္တီးေပးမွရမယ္လို ့ဆိုတယ္။ အေသးစိတ္ သိခ်င္ရင္ေတာ့သူ ့ရဲ ့ စာအုပ္ႀကီးကုိ ဖတ္ၾကည့္ေပေတာ့။ ခုဆုိ အင္တာနက္ေပၚ အလကားေတာင္ ဖတ္လုိ ့ ရမယ္ထင္တယ္။ နံမယ္က The General Theory of Employment, Interest and Money တဲ့။

ဒီေတာ့ စစ္ႀကီးႏွစ္ခုၾကားကာလစၿပီး ေျပာခဲ့တဲ့ social welfare စနစ္ေတြ စေပၚလာတာပဲ။ အေမရိကန္မွာဆုိ ရူးစဗဲ့ရဲ ့new deal အစီအစဥ္ဟာ ခုအေနာက္ႏုိင္ငံေတြမွာ ေတြ ့ရတဲ့ social welfare စနစ္ရဲ ့ထင္ရွားတဲ့သာဓက တခုပဲ။ စစ္ႀကီးႏွစ္ခု ၿပီးဆုံးၿပီးေနာက္ပုိင္း ကုန္လြန္ခဲ့တဲ့ ရာစုႏွစ္တေလ်ွာက္လုံး နီးပါးမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ welfare capitalism ပုံစံနဲ ့ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြမွာ အထိုက္အေလ်ွာက္တည္ၿငိမ္မႈရခဲ့တယ္။ ၾကားထဲမွာ ဒီပုံစံကုိ ပစ္ပစ္ခါခါ ေ၀ဖန္တဲ့ ဖရီးမားကစ္ စစ္ေသြးၾကြ ေဘာဂေဗဒသမားေတြ ထြက္လာေသးတယ္။ ဥပမာ Frederic Hayek နဲ ့ Milton Friedman ေပါ့။ ဒါေပမယ့္လည္း သူတုိ ့ႏွစ္ေယာက္ကုိစီးပြားေရ ႏုိဘယ္ဆုေပးတာက လဲြၿပီး သူတို ့ အေျပာေတြကို ဘယ္ေပၚလစီေဖာ္ေဆာင္သူကမွ အေရးတယူ မလုပ္ခဲ့ပါဘူး။

တကယ္ေတာ့ လူေတြကို ေၾကာင့္ၾကမဲ့ ေနႏုိင္ေအာင္ စီမံေပးႏုိင္တာဟာ ေကာင္းတာပဲ။ မဟုတ္ဖူးလား။ အလုပ္မရွိရင္ အစိုးရက အလုပ္ေပးထားမယ္။ ေက်ာင္းအလကား တက္ရမယ္။ ေဆးရုံ အလကားတက္လို ့ရမယ္ ဘယ္ေလာက္ေကာင္းသလဲ။ ဒါေတြ အကုန္လုံးကုိအစုိးရက စီစဥ္ေပးတယ္၊ ဘယ္ေလာက္ေကာင္းသလဲ။ ဒါေပမယ့္ ေမးစရာ ရွိတာက ဒီလုိအစီအမံေတြကို ေဖာ္ေဆာင္ဖုိ ့အတြက္ လိုအပ္တဲ့ အရင္းအျမစ္ resources ေတြ၊ အလြယ္ေျပာရရင္ေတာ့ ပုိက္ဆံေတြကုိ ဘယ္ကရမလဲ။ က်ေနာ္တုိ ့ျမင္ရတဲ့ အပုိင္းက အေနာက္ႏုိင္ငံေတြမွာ လူေတြဟာ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ အခြင့္အေရးေတြ ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီအခြင့္အေရးေတြကို ဘယ္ကေန ဘယ္လုိဘယ္ပုံ ရေနသလဲဆိုတာကုိေတာ့ မျမင္ၾကရဘူး။ အစုိးရေတြ က ဒီအခြင့္အေရးေတြကုိ ဘယ္လို ျဖည့္ဆည္းေပးေနႏုိင္သလဲ ဆိုတာ မျမင္ၾကဘူး။

ဒီေျပာခဲ့တဲ့ အခ်က္ကုိ မျမင္ေသးသမ်ွေတာ့ အရင္းရွင္ ဒီမုိကေရစီေပၚ အႀကီးအက်ယ္ အထင္ႀကီးေနမိအုံးမွာဘဲ။ ခုဂရိမွာ စေတြ ့လာရတဲ့ ျပသနာဟာ ဒီအထင္ႀကီးမႈေတြကုိ ပ်က္ပ်ယ္သြားေစေလာက္တယ္။ ေၾကာက္ဖုိ ့ေကာင္းတာက ခုဂရိမွာေတြ ့ေနရတာဟာ ဂရိ တႏုိင္ငံထဲမွာ သီးသန္ ့ျဖစ္တဲ့ ကိစၥမဟုတ္ဖူး။ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြ အားလုံးမွာ က်င့္သုံးေနတဲ့ စီးပြားေရး၊ ႏုိင္ငံေရး ပုံစံကုိပါ စိန္ေခၚေနတဲ့ အျဖစ္အပ်က္လို ့ထင္တယ္။ ဥပမာ ဂရိအစုိးရဘြန္းေတြတင္မက၊ စပိန္၊ ေပၚတူဂီ၊ အုိင္ယာလန္၊ အီတလီနဲ ့အဂၤလန္က အစုိးရဘြန္းေတြေပၚ ေစ်းကြက္ထဲ အယုံအၾကည္မရွိလုိ ့ေၾကာက္အားလန္ ့အား ၿပဳံၿပီးထုတ္ေရာင္းလာတာေတြဟာ ဒီအခ်က္ကုိ ျပေနတယ္။

ဒီႏုိင္ငံေတြ အားလုံးမွာ တူညီတဲ့ အခ်က္က သူတို ့ဟာ ၀င္ေငြထက္ ထြက္ေငြက ပုိမ်ားေနတာပဲ။ ကုိယ့္၀င္ေငြထက္ ပုိသုံးတဲ့ လူေတြကို စာရႈသူတို ့တခ်ိန္မဟုတ္ တခ်ိန္ေတာ့ႀကဳံဖူးၾကမွာဘဲ။ ေနာက္ဆုံးေပၚ ပစၥည္းဆိုလည္း ၀ယ္သုံးလုိက္တာပဲ၊ ေနာက္ ေဟာလီးေဒးဆိုလည္း ကဒီး ကဒီးသြားႏုိင္၊ ပဲြလန္းသဘင္ဆုိလည္း မျပတ္၊ အက်ၤ ီ ေဘာင္းဘီေလးေတြလွတာေတြ ့လည္း သိပ္မစဥ္းစားဘဲ ကုိယ္ေပၚ ခါးေပၚ ဆင္လုိက္ၾကတာပဲ။ မသိရင္ေတာ့ သိပ္အားက်စရာ ေကာင္းတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ကုိယ့္၀င္ေငြထက္ ပုိသုံးေနၿပီဆုိရင္ ဒီပုိက္ဆံကုိဘယ္ကရမလဲ။ ဘဏ္ကေနေခ်းတာေပါ့။ ဒီလုိ လူေတြရဲ ့ခရစ္ဒစ္ကဒ္ အေၾကြးစာရင္းကို ျမင္ရရင္ေတာ့ အားက်ခ်င္မွ အားက်မယ္။ ကုိယ္သုံးဖို ့ပုိက္ဆံကုိ ဘဏ္ကလည္း အလြယ္တကူ ထုတ္ေခ်းတဲ့ အခ်ိန္၊ ၀င္ေငြလည္း မွန္မွန္ ရွိေနခ်ိန္မွာေတာ့ သိပ္အလုပ္ျဖစ္တာေပါ့။ အိမ္ဆုိလည္း သုံးေလးလုံး၀ယ္မလား၊ ဒါေပမဲ့ ကုိယ့္၀င္ေငြက်လာခ်ိန္၊ အေၾကြးေတြကလည္း လည္ပင္းေရာက္လာခ်ိန္မွာေတာ့ အရင္က ဟန္မပ်က္ သုံးျဖဳန္းလာေနတာေတြအကုန္လုံးကုိ ရပ္ပစ္ရေတာ့မယ္။

ဂရိမွာ ျဖစ္ေနတာ၊ ေပၚတူဂီ၊ စပိန္၊ အီတလီ၊ အုိင္ယာလန္နဲ့ ေနာက္ဆုံး အဂၤလန္နဲ ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာပါ မလဲြမေသြ ေတြ ့ၾကဳံလာရမဲ့ အခ်က္ဟာ ဒါပဲ။ ဒီႏုိင္ငံေတြ အားလုံးဟာ ကုိယ့္၀င္ေငြထက္ သုံးတဲ့ေငြက မ်ားေနတယ္။ တႏုိင္ငံနဲ ့တႏုိင္ငံ ၀င္ေငြရပုံ၊ သုံးပုံေတြက ကဲြၾကေပမဲ့ ကုိယ္ရတဲ့ ပုိက္ဆံထက္ ႏွစ္တုိင္းလုိလုိ မွန္မွန္ပုိသုံးေနတဲ့ အခ်က္မွာေတာ့အတူတူပဲ။ ဥပမာ ဂရိဆုိရင္ အစုိးရထဲမွာ ခ်စားမႈေတြ၊ အဂတိ လုိက္စားမႈေတြ ရွိတဲ့အတြက္အစိုးရက အခြန္လုံလုံေလာက္ေလာက္ မရဘူး။ တဖက္မွာ အစုိးရအသုံးအျဖဳန္းက ရက္ရက္စက္စက္ႀကီးတယ္။ က်ေနာ့္တုိ ့မွာ ဂရိသူငယ္ခ်င္း တေယာက္ရွိတယ္။ သူ ့အေဖက ဂရိလူမ်ဳိး၊ အေမက အဂၤလိပ္၊ သူဟာ အသက္ရွစ္ႏွစ္ထဲက အဂၤလန္မွာ လာေနၿပီး ဂရိစကားေတာင္ ေကာင္းေကာင္း မေျပာတတ္ေတာ့ဘူး။ ဂရိမွာလည္း ေနတာမဟုတ္ဖူး။ ဒါေပမဲ့ သူ ့အေဖေသၿပီးေနာက္မွာ ဂရိအစုိးရက သူ ့အေဖရဲ ့ပင္စင္ကုိ သမီးလုပ္သူကုိ ဆက္ေပးတယ္။ ဒါဟာ တေယာက္တေလ ကြက္ၿပီး ရတာမဟုတ္ဖူး။ ဂရိမွာ spinster pension ဆိုတာရွိတယ္။ ဖခင္ ကြယ္လြန္ၿပီးရင္ ဖခင္ရဲ ့သမီးအႀကီးဆုံးက အိမ္ေထာင္မက်ေသးသေရြ ့ဖခင္ရဲ ့ ပင္စင္ကုိ အိမ္ေထာင္ မက်မခ်င္း ဆက္ခံခြင့္ရွိတယ္။ က်ေနာ္တုိ ့မိတ္ေဆြ အေျပာအရေတာ့ သူကုိ ဂရိအစုိးရက တလ ယူရို ၈၀ ေပးတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ႏွစ္အတြင္းမွာ သူ ့တေယာက္ထဲကုိ အစုိးရကေပးတဲ့ ပုိက္ဆံဟာ ယူရုိတေသာင္း ရွိေနၿပီ။ သူလို လူမ်ဳိးဘယ္ႏွစ္ေယာက္ ရွိမလဲ။ ဒါဥပမာ အေနနဲ႔ေျပာျပတာ။ ဂရိက ပင္စင္စနစ္ဟာ အင္မတန္မွ ဘုံးေဘာလေအာ ႏုိင္တယ္။ ေနာက္ လူတုိင္း၊ လူတုိင္းက ကုိယ့္အခြင့္အေရးရဖုိ ့ပဲၾကည့္တယ္။ အဲ့ဒိအခြင့္အေရး ရဖုိ ့ကုိယ္မွ၊ ကုိယ့္မိသားစုမွအပ တျခားလူေတြေပၚ ဘယ္လုိ သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိမလဲဆိုတာ မစဥ္းစားဖူး။ အဆုိးျမင္တယ္ပဲ ေျပာေျပာ၊ ဒါဟာ universal human nature လူတုိင္းမွာရွိတဲ့ လူ ့ သဘာ၀လုိ လုိျဖစ္ေနပါၿပီ။ ခ်ြင္းခ်က္ေတြေတာ့ ရွိပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြမွာ က်ေနာ္တုိ ့ျမင္ေနရတဲ့ ဒီမုိကေရစီနဲ ့ပတ္သက္ၿပီး ေမးစရာေတြ ေပၚလာတယ္။ ဒီမုိကေရစီဟာ အလြယ္ေျပာရင္ ျပည္သူလူထုက ဆႏၵမဲေပး တင္ေျမွာက္လုိက္တဲ့ အစိုးရက အုပ္ခ်ဳပ္တာလို ့အလြယ္ အၾကမ္းမ်ဥ္းေျပာၾကတယ္။ ျပည္သူလူထုက ကုိယ့္အက်ဳိးစီးပြားကို ကုိယ့္အခြင့္အေရးေတြကုိ မ်ားႏုိင္သမ်ွ မ်ားမ်ားေပးမယ့္ အာမခံခ်က္ေပးမဲ့ အစုိးရမ်ဳိးကိုပဲ ေရြးၾကမယ္။ ဒါေပမဲ့ ေျပာခဲ့သလုိ ကုိယ့္ကို အခြင့္အေရး ေပးတာကိုပဲၾကည့္ၿပီး ဒီအခြင့္အေရးကို ေပးႏုိင္ဖို ့အစိုးရက အျပင္မွာ ဘာလုပ္ေနသလဲ ဆိုတာကိုလည္း တာ၀န္သိတဲ့၊ လူ ့က်င့္၀တ္ကုိ တန္ဖိုးထားတဲ့ ႏုိင္ငံသားတေယာက္ဟာ ေစာေၾကာသင့္တယ္။ ကုိယ့္ကုိ ကုိယ္လုိခ်င္တဲ့ အခြင့္အေရးေတြေပးဖုိ ့သူမ်ားတေယာက္ရဲ ့အခြင့္အေရးကုိ ခ်ဳိးေဖာက္ေနတယ္ဆုိရင္ ဒီလုိ အခြင့္အေရးမ်ဳိးကုိကုိယ္ကေတာင္းဆုိတာ၊ လုိလားတာ သင့္ေတာ္ရဲ ့လားဆုိတာ ေမးစရာပဲ။ သူမ်ားတကာရဲ ့ ဒီမုိကေရစီ အခြင့္အေရးေတြကို ခ်ဳိးေဖာက္မွ ကုိ္ယ့္ ဒီမုိကေရစီ အခြင့္အေရးေတြရမယ္ ဆုိရင္ ဒါဟာ သင့္ေတာ္ပါရဲ ့လား။ က်ေနာ္ျမင္ရသေလာက္ကေတာ့ အဆုိးျမင္တယ္ပဲ ေျပာေျပာ ကေန ့ေခတ္မွာ လူေတြဟာ ကုိယ့္အခြင့္အေရး ရဖုိ ့ေလာက္သာ ၾကည့္ၾကတာပဲ။ ဆူပါမားကက္မွာ အက်ၤ ီတထည္ကုိ သုံးေဒၚလာနဲ ့ေရာင္းႏုိင္တယ္ဆုိတာ၊ ကုိယ္မျမင္ရတဲ့ ေနရာတေနရာမွာ တရက္လုပ္ခ ႏွစ္ေဒၚလာေလာက္နဲ ့မ၀ေရစာ စားၿပီး အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ လူေတြ ရွိလို ့ဒီေစ်းနဲ ့ ရႏုိင္တာမဟုတ္ဖူးလား။ ကုိယ္က အက်ၤ ီတထည္ကုိ ေစ်းေပါေပါနဲ ့၀ယ္ခြင့္ရွိရမယ္ဆုိရင္ အက်ၤ ီခ်ဳပ္တဲ့လူမွာေရာ လုံေလာက္တဲ့ လုပ္ခ ရခြင့္ မရွိေပဘူးလား။ ဒါေပမယ့္ ကုိးဆယ့္ကုိးရာခုိင္ႏႈံးေသာ လူေတြအတြက္က  အက်ၤ ီတထည္ တေဒၚ လာေလာက္နဲ ့ ရဖို႔က ပုိအေရးႀကီးၾကတယ္။

ေနာက္တခါ ဒီမုိကေရစီစနစ္ရဲ ့အဓိကသရုပ္သကန္က ေရြးေကာက္ပဲြကတဆင့္ တက္လာတဲ့ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္တာပဲ။ ဒီမိုကေရစီ က်င့္သုံးတယ္ဆုိတာ ျပဖုိ ့အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားကသူတုိ ့ဟာ ေရြးေကာက္ပဲြကေန တက္လာတယ္ဆုိတာကုို ျပၾကတယ္။ ဗမာျပည္က စစ္အုပ္စုကုိၾကည့္။ ဆုိေတာ့ ေရြးေကာက္ပဲြဟာ ဒီမုိကေရစီရဲ ့ျပယုဂ္ပဲ။ အေပၚယံၾကည့္ရင္ေတာ့ ခုေျပာတဲ့ ဒီမုိကေရစီဟာ အင္မတန္မွ သြားေရယုိစရာပဲ။ ဒါေပမဲ့ လက္ေတြ ့က်င့္သုံးတဲ့ အပုိင္းမွာေလးေလးနက္နက္ ေမးစရာေတြေပၚလာတယ္။ ေရြးေကာက္ပဲြအတြက္ မဲဆြယ္စည္းရုံးမႈေတြ လုပ္ၾကပါၿပီတဲ့။ အမတ္လုပ္ခ်င္တဲ့လူဟာ လူေတြကုိ ဘာလုပ္ေပးမယ္၊ ညာလုပ္ေပးမယ္နဲ ့ဆြယ္ၾကတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ လူေတြကို ကတိခံၾကတယ္။ ေရြးေကာက္ခံရၿပီးေတာ့လည္း ေနာက္တခ်ီ ထပ္အေရြးခံရေအာင္ လူႀကိဳက္မဲ့ အစီအမံေတြကိုပဲ ေဖာ္ေဆာင္ၿပီး လူထုအႀကိဳက္လုပ္ျပတယ္။ တုိင္းျပည္အတြက္ ေရရွည္ေကာင္းမဲ့ အစီအစဥ္နဲ ့ေရတုိမွာ လူႀကိဳက္မ်ားမဲ့ အစီအစဥ္ႏွစ္ခု ယွဥ္လုိက္ရင္ အစိုးရလုပ္တဲ့သူက ေရတုိမွာ လူႀကိဳက္မ်ားမဲ့ အစီအစဥ္ကုိပဲေရြးမွာပဲ။ ခုက်ေနာ္တုိ ့အဂၤလန္မွာ ျမင္ရသေလာက္ကလည္း ဒီအတုိင္းပဲ။ ဒီေတာ့ အစုိးရေတြဟာ ေရရွည္ကုိ မစဥ္းစားေတာ့ဘူး။ ေရတုိမွာေရာေရရွည္မွာေရာ ႏွစ္ခုစလုံးအတြက္ အက်ဳိးရွိမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အေကာင္းဆုံးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ဒါမ်ဳိးက ျဖစ္ႏုိင္ခဲပါတယ္။

ေနာက္တခါ မဲဆႏၵရွင္ေတြရဲ ့တာ၀န္၊ တနည္းအားျဖင့္ ျပည္သူလူထုရဲ ့တာ၀န္ကုိ ၾကည့္ရင္ မဲဆႏၵရွင္ေတြဟာ ကုိယ္ျဖစ္ခ်င္တာကိုခ်ည္းပဲ ကုိယ္လုိခ်င္တာကိုခ်ည္းပဲ ၾကည့္လို ့မရဘူး။ အစုိးရလုပ္တဲ့သူ၊ လုပ္မဲ့သူကို ရုိးသားမႈရွိေအာင္ ညြွန္ၾကားရမဲ့ တာ၀န္ရွိတယ္။ အစုိးရ ကတိဟာ ကုိယ့္အတြက္ေကာင္းတာေတာ့မွန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ ့က်ရဲ ့လား။ အနာဂတ္မွာ မေမြးေသးတဲ့ လူျဖစ္မလာေသးတဲ့ လူေတြေပၚမွာ ၀န္ထုတ္၀န္ပုိးေတြ ပိေနမလားဆုိတာ စစ္ေၾကာရမယ္။ အဲ့သလုိ မလုပ္တဲ့ ႏုိင္ငံမ်ဳိးက ဒီမုိကေရစီ စနစ္ဟာ ေရရွည္တည္တံ့မယ့္ ဒီမုိကေရစီ စနစ္ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ဖူး။ ဒီမုိကေရစီဆုိတာ ကုိယ္လုိခ်င္တဲ့ အခြင့္အေရးကိုခ်ည္း ေပးေနတဲ့ စနစ္မဟုတ္ဖူး။ ကုိယ္ကလည္း တခါတခါ ကုိယ့္အခြင့္အေရးကုိ အဆုံးရႈံးခံသင့္ခံၿပီး ဒီမုိကေရစီကုိ ေရရွည္တည္တံ့ေအာင္ ေစာင့္ထိန္းရတယ္။

ခုဘ႑ာေရး အက်ပ္အတည္းနဲ ့ဆက္စပ္ၿပီး ေျပာရရင္ ႏုိင္ငံသားေတြက အကုန္လုံး နီးပါးကို အလကားနီးနီး လုိခ်င္တယ္။ အစုိးရေတြကလည္း သူတုိ ့အေရြးခံရဖုိ ့တခုထဲကို ၾကည့္ၿပီး အလကား ရႏုိင္သမ်ွရေအာင္ စီစဥ္ေပးတယ္။ ကုိယ့္တုိင္းျပည္က အလ်ွံပယ္ ၾကြယ္၀ေနရင္ေတာ့ တမ်ဳိးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ဒါမ်ဳိးကလည္း အရွားသားပဲ။ ဒီႏုိင္ငံေတြဟာ ကုိယ့္၀င္ေငြထက္ ထြက္ေငြက ပုိမ်ားေနတာ ဆယ္စုႏွစ္နဲ ့ခ်ီရွိေနၿပီ။ အဲ့ဒိေငြေတြကို အစိုးရကလည္းသုံး၊ ကုိယ့္တုိင္းသူျပည္သားကလည္း ေဖာေဖာသီသီသုံးေနၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ဟာ အေၾကြးနဲ ့ေၾကြးကမၻာထဲမွာ ေပ်ာ္ေနၾကတာပဲ။ ကုိယ္က အေၾကြး မွန္မွန္ရေနခ်ိန္မွာေတာ့ ဒါဟာ ျပသနာ မဟုတ္ေသးဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္က အေၾကြး ဆက္ယူႏုိင္ဖို ့ခက္လာခ်ိန္ေနာက္ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ကလည္း ပုိက္ဆံမရွာခ်င္တဲ့ အခ်ိန္၊ ဇိမ္နဲ ့ေနရတာ က်င့္သားရၿပီးႀကိဳးႀကိဳးစားစား အလုပ္လုပ္ခ်င္စိတ္ မရွိေတာ့ခ်ိန္မွာ ျပသနာ အႀကီးအက်ယ္တက္ေတာ့တာပဲ။ ခုဂရိမွာ ျဖစ္တာ ျခဳံေျပာရရင္ေတာ့ ဒီလုိျဖစ္တာပဲ။ ဂရိတင္မက စပိန္၊ အီတလီ၊ အဂၤလန္၊ ေနာက္ဆုံး အေမရိကန္မွာပါ ဒါမ်ဳိး ျဖစ္လာမွာ ေျမႀကီးလက္ခပ္မလဲြပဲ။