ပိုက္ဆံ၊ လက္ငင္းေရာင္းသူနဲ႔ အေၾကြးေရာင္းသူ

ဗမာျပည္အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံျခားက တခ်ဳိ ့ေစ်းဆုိင္ေတြမွာ အေၾကြးေရာင္းသူနဲ႔ လက္ငင္းေရာင္းသူ ဆုိင္ရွင္ႏွစ္ေယာက္ရဲ ့အေျခအေနကို ယွဥ္ျပထားတဲ့ ပိုစတာကို cashier counter နားကနံရံမွာ ကပ္ထားတတ္တာ ေတြ႔ဘူးၾကမယ္။ လက္ငင္းေရာင္းတဲ့လူက ကုလားထုိင္မွာ အခန္႔သားထုိင္ၿပီး ေတာက္ေတာက္ ေျပာင္ေျပာင္၊ စမတ္က်က် ၀တ္ထားစားထားတယ္။ သူထုိင္ေနတဲ့ စားပဲြေပၚနဲ႔ ၾကမ္းေပၚမွာ ပုိက္ဆံထုတ္ႀကီးေတြရွိတယ္။ အေၾကြးေရာင္းသူမွာေတာ့ စုတ္တီးစုတ္ဖတ္ အ၀တ္အစားနဲ႔ ခေနာ္နီ ခေနာ္နဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ့ တဲပ်က္ထဲမွာ အေၾကြးစာရင္းေတြၾကည့္ ေခါင္းကုပ္ေနတဲ့ပုံကို ျပထားတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီပုံဟာ ပုိက္ဆံရဲ ့သေဘာကို နားလည္မႈလြဲေစတဲ့ပုံပဲ။ ဒါကုိ နည္းနည္းေလး အေတြးဆန္႔ၾကည့္ရင္ သေဘာေပါက္ႏုိင္တယ္။

ပုံရဲ ့အလုိအရ လက္ငင္းေရာင္းတာက ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈကို ျဖစ္ေစၿပီး အေၾကြးေရာင္းတာကေတာ့ သူ႔ရဲ ့ေျပာင္းျပန္ရလာဒ္ကို ျဖစ္ေစတယ္။ ဒီေတာ့ လက္ငင္းေရာင္းတာနဲ႔ အေၾကြးေရာင္းတာဟာ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈကို ဖန္တီးရာမွာ ဆန္႔က်င္ဘက္လုပ္နည္းႏွစ္ခုဆုိတာကို ေျပာခ်င္တာလို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ရမယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္တမ္းမွာ လက္ငင္းေရာင္းတာနဲ႔ အေၾကြးေရာင္းတာႏွစ္ခုဟာ ဘာကြာလို႔လဲ။

လက္ငင္းေရာင္းတဲ့အခါ ဆုိင္ရွင္ဆီမွာ ေငြသားက်န္ခဲ့ၿပီး အေၾကြးေရာင္းတဲ့အခါမွာေတာ့ အေၾကြးစာရင္းပဲ က်န္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေငြသားဆုိတာကိုက တနည္းအားျဖင့္ a form of debt အေၾကြးတမ်ဳိးပဲ မဟုတ္ဖူးလား။[1]အဲ့ဒိအတြက္ ဆုိင္ရွင္ဆီမွာ က်န္ခဲ့တဲ့ ေငြသားဆိုတာ ေစ်း၀ယ္သူေတြထားခဲ့တဲ့ အေၾကြးစာရင္းစာရြက္လုိ အေၾကြးစာရင္းတမ်ဳိးပဲ မဟုတ္ဖူးလား။

ေငြသားဆိုတဲ့ အေၾကြးနဲ႔ ေရာင္းစရာပစၥည္းလက္က်န္္မရွိေတာ့ပဲ စိတ္ေထာင္းကိုယ္ေၾက ျဖစ္ေနပုံရတဲ့ ပုိစတာေပၚက အေၾကြးေရာင္းသူဆုိင္ရွင္ရဲ ့အေၾကြးကြာတာက ေငြသားဆိုတဲ့ အေၾကြးကို ျပန္ဆပ္မယ္ဆိုၿပီး ကတိခံထားသူက အဲဒိေငြသားကို ရုိက္ထုတ္ထားတဲ့ ဗဟုိဘဏ္ျဖစ္ေနၿပီး ဆိုင္ရွင္ရဲ ့အေၾကြးကို ျပန္ဆပ္ပါ့မယ္လုိ႔ ကတိခံထားသူေတြကေတာ့ ရုိးရုိးသာမန္လူေတြ ျဖစ္ေနလုိ႔ပဲ။

ဆုိင္ရွင္ဆီကေန ယူတဲ့အေၾကြးဆိုတာ ေစ်း၀ယ္သူက အာမခံထားတဲ့အေၾကြး (၁)

ေငြသားဆိုတာ ဗဟိုဘဏ္တခုက အာမခံထားတဲ့ အေၾကြး[2] (၂)

ဒီေနရာမွာ အေၾကြးဆိုတာ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ျပန္ဆပ္ဖုိ႔တာ၀န္ရွိတဲ့ပုိက္ဆံလုိ႔ ေယဘုယ်အဓိပၸါယ္ဖြင့္ထားမယ္။ (၂)ကို (၁)ထက္ ပုိအယုံအၾကည္ရွိတယ္ဆိုတာ ဗဟုိဘဏ္ရဲ ့ကတိကို ရုိးရုိးသာမန္လူရဲ ့ ကတိထက္ ပိုအယုံအၾကည္ရွိတယ္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ထြက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဗဟိုဘဏ္ရဲ ့ ကတိဟာ ရုိးရိုးသာမန္လူရဲ ့ကတိထက္ တကယ္ပဲ ပိုၿပီးအယုံအၾကည္ ရွိထုိက္ရဲ႔လား။ ဗဟုိဘဏ္ရဲ ့ကတိကို ပိုအယုံအၾကည္ ရွိခ်င္စရာေကာင္းတဲ့ အခ်က္ေတြဘာေတြရွိမလဲ။ ပိုအယုံအၾကည္ရွိခ်င္စရာ ဆိုတာထက္ ပုိလက္ခံခ်င္စရာလုိ႔ ေျပာတာက ပိုတိက်မယ္။

ဗဟိုဘဏ္တခုကို ဘာ့ေၾကာင့္အယုံအၾကည္ ရွိသလဲဆိုတာ ကြ်န္ေတာ့အထင္ေတာ့ အေတာ္ေျဖရခက္တဲ့ ေမးခြန္းပဲ။ ေနာက္တခါ ဗဟုိဘဏ္ရဲ ့ကတိကို အယုံအၾကည္ရွိတာ မရွိတာနဲ႔ သူ႔ကတိကုိ လက္ခံတာႏွစ္ခုဟာ တုိက္ရုိက္ဆက္စပ္မႈမရွိဘူး။ တခုခုကို အယုံအၾကည္မရွိလည္း အတင္းလက္ခံခုိင္းရင္ လက္ခံရတာမ်ဳိး ရွိတာပဲမဟုတ္လား။ ဗဟုိဘဏ္ရဲ ့ ကတိကို အယုံအၾကည္ရွိမရွိ မေျဖႏုိင္ရင္ေတာင္ သူ႔ကတိကို ဘာ့ေၾကာင့္လက္ခံခ်င္စရာ ေကာင္းသလဲဆိုတာ ေျဖလုိ႔ရႏုိင္တယ္။

ဗဟုိဘဏ္ရဲ ့ကတိကိုလက္ခံခ်င္စရာေကာင္းရာမွာ တခုတည္းေသာနဲ႔ အေရးႀကီးဆုံး အခ်က္ကေတာ့ ဗဟုိဘဏ္ရဲ ့အာမခံကို လူတုိင္းလူတုိင္းက အသိအမွတ္ျပဳၿပီး ရုိးရုိးသာမန္ေစ်း၀ယ္သူရဲ ့အာမခံကိုေတာ့ လူတုိင္းက အသိအမွတ္ မျပဳဘူး။ ေငြသားရွိရင္ ဒီေငြသားကိုလက္ခံတဲ့ အဖဲြ႔အစည္းမွာ တျခားဘာပစၥည္းကိုမဆို ၀ယ္လုိ႔ရေပမယ့္ အေၾကြးစာရင္းနဲ႔ေတာ့ ဘာမွ၀ယ္လုိ႔ မရဘူး။ ဒါဟာ ေငြသားရဲ ့ပါ၀ါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီပါ၀ါဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းထဲမွာတင္ ဂုဏ္သတၱိရွိရွာတယ္။ ကုိနႏၵာနဲ႔ သံေခ်ာင္း စက္ေလွပ်က္ၿပီး ကြ်န္းေပၚေရာက္လာေတာ့ သံေခ်ာင္းေျပာတဲ့ စကားေလးမွတ္မိၾကမယ္။ ‘အကို႔ ပိုက္ဆံေတြက ဓားတေခ်ာင္းေလာက္ေတာင္ အသုံးမတည့္ဘူးဆုိတာ’။ (စာအုပ္ အလြယ္တကူမရွာခ်င္လို႔ စာသားအတိအက်ေတာ့ ဟုတ္ခ်င္မွဟုတ္မယ္။)

(၁)နဲ႔ (၂)မွာ (၂)ကို ပုိက္ဆံလုိ႔ အလြယ္တကူ ေခၚၿပီး (၁)ကိုေတာ့ အေၾကြးလုိ႔ေခၚတယ္။ ပိုက္ဆံဆိုတာ ကုိယ္လိုခ်င္တာနဲ႔ အလဲအလွယ္လုပ္ႏုိင္တဲ့ ပါ၀ါရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပုိက္ဆံရဲ ့ပါ၀ါဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကေန ဆင့္ပြားယူထားတဲ့ ပါ၀ါသာျဖစ္တယ္။ ပိုၿပီးတိတိက်က်ေျပာရရင္ ကေန႔ေခတ္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၊ အရင္းရွင္ဘူဇြာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကေန ဆင့္ပြားရထားတဲ့ ပါ၀ါသာျဖစ္တယ္။

ပုိက္ဆံရွိရင္ ပါ၀ါရွိတယ္ဆုိတဲ့စကားဟာ ဒီပုိက္ဆံနဲ႔ တျခားလက္ေတြ႔အသုံးတည့္တဲ့ အရာေတြကို အလဲအလွယ္လုပ္ႏုိင္တဲ့ အေျခအေနမွာသာ အႀကဳံး၀င္တယ္။ အဲ့သလုိ အလဲအလွယ္လုပ္ႏုိင္စြမ္းရွိတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္သာ ပုိက္ဆံကုိ ယုံၾကည္ႏုိင္တာ ျဖစ္တယ္။ ဆုိေတာ့ ဒီအလဲအလွယ္လုပ္ႏုိင္စြမ္းကို ဘယ္သူက အာမခံေပးထားတာလဲ။ ဟီလာရီကလင္တန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ျဖစ္လာၿပီး သိပ္မၾကာခင္ တရုတ္ျပည္သြားေတာ့ အေမရိကန္ေဒၚလာဟာ စိတ္ခ်ရတယ္။ အေမရိကန္အေၾကြးေတြကို စိတ္ခ်လက္ခ် ဆက္၀ယ္ၾကပါလုိ႔ ေျပာတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ အလဲအလွယ္လုပ္ႏုိင္စြမ္းကို nation-stateေတြက အာမခံေပးထားတယ္။ nation-state ေတြရဲ ့အာဏာစက္ကေန သီးျခား ကင္းလြတ္ၿပီး လြတ္လပ္စြာရပ္တည္ေနတဲ့ ဗဟုိဘဏ္ (independent central bank, independent monetary policy) ဆုိတာ myth ယုံတမ္းစကားသာသာပဲ။ ျပင္ပေလာကမွာ ဘယ္လုိမွ မရွိနုိင္ဘူး။ (Econ 101/102 syllabus ထဲမွာေတာ့ ရွိခ်င္ရွိႏုိင္တယ္။) ဒီေတာ့ (၂)ကို နည္နည္းေလာက္ modify လုပ္ၾကည့္ရရင္

ေငြသားဆုိတာ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံတခုက ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ေပးထားတဲ့ ဗဟုိဘဏ္က အာမခံထားတဲ့ အေၾကြး (၂ က)

တရုတ္ဆီမွာ အေမရိကန္ေဒၚလာသန္းေပါင္းသန္းခ်ီ (ႀထီလီယံ)ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါေတြဟာ ၾကြယ္၀မႈအစစ္ပဲလား။ တကယ္ေတာ့ တရုတ္ရဲ ့ေဒၚလာႀထီလီယံခ်ီ ၾကြယ္၀မႈဆိုတာ အေမရိကန္ကသူ႔ပုိက္ဆံကို အာမခံႏုိင္မႈေပၚမူတည္တယ္။ ဟုိးလြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္သုံးေလးဆယ္ေလာက္ကစၿပီး တရုတ္က အေမရိကန္ကို ကုန္ပစၥည္းတင္ပုိ႔မႈဟာ မွန္မွန္တက္လာေနတယ္။ တရုတ္စက္ရုံေတြကေန ထုတ္လုိက္တဲ့ အသုံးအေဆာင္ ပစၥည္းေတြဟာ တကမၻာလုံးကို ေရာက္သြားၿပီး တဘက္မွာ တရုတ္ျပည္ထဲကို အေမရိကန္ေဒၚလာေတြ ၀င္လာတယ္။ ဒီအေမရိကန္ေဒၚလာေတြနဲ႔ တရုတ္ရဲ ့ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈကို တုိင္းတာေဖာ္ျပတာဟာ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ရဲ ့စတုိးဆုိင္နံရံေပၚက လက္ငင္းေရာင္းသူရဲ ့ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈကို ေငြစကၠဴေတြအထပ္လုိက္ျပၿပီး ေဖာ္ျပထားပုံနဲ႔ ဘာမွ မကြာဘူး။ တရုတ္ဟာ ဒီေဒၚလာေငြေတြနဲ႔ သူအလုိရွိတဲ့ တျခားပစၥည္းေတြ ၀ယ္ႏုိင္သေရြ ့ေတာ့ သူ႔ကို သူေဌးလုိ႔ေခၚလုိ႔ရေသးတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ တရုတ္ခ်မ္းသာတယ္ဆုိတာ အေၾကြးနဲ႔ခ်မ္းသာေနတာပဲ။

ဒီေငြစကၠဴေတြကို ထုတ္ထားတဲ့ ဗဟုိဘဏ္က ဒီပုိက္ဆံေတြဟာ တရားမ၀င္ဘူးလုိ႔ ေၾကညာလုိက္တဲ့ခဏမွာ လက္ငင္းေရာင္းသူနဲ႔ အေၾကြးေရာင္းသူရဲ ့အေျခအေနဟာ ဘာမွမကြာေတာ့တဲ့အေနအထားကို ေရာက္သြားမွာဘဲ။ ကုိယ္စုေဆာင္းထားတဲ့ ပုိက္ဆံေတြ တရားမ၀င္ေၾကညာခံရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္မ်ဳိး တႀကိမ္မကႀကဳံဘူးတဲ့ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ရဲ ့ ႏုိင္ငံသားမ်ားကေတာ့ ဗဟုိဘဏ္တခုရဲ ့အာမခံမႈဟာ ဘယ္ေလာက္ထိ စိတ္မခ်ရသလဲဆုိတာ တျခားႏုိင္ငံသားမ်ားထက္ ပုိသေဘာေပါက္ႏုိင္ဖြယ္ရွိတယ္။ (ဗမာျပည္ကဗဟုိဘဏ္က သူထုတ္ထားတဲ့ ပုိက္ဆံတရားမ၀င္ဘူးလုိ႔ ေၾကညာရင္ အလြန္ဆုံး အစိုးရကို က်ိန္ဆဲရုံသာက်ိန္ဆဲႏုိင္ေပမယ့္ အေမရိကန္ဗဟိုဘဏ္က အဲ့သလုိ လုပ္ၾကည့္ပါလား။ အဏုျမဴစစ္က်ိန္းေသျဖစ္မွာ။) အဲ့ေတာ့ ပုိက္ဆံေလးအပုိအလ်ွံရွိရင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၀ယ္သိမ္းထားတတ္ၾကတယ္။ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ တခါမွမေရာက္ဖူးတဲ့ နယူးေယာက္ၿမိဳ ့က ဘယ္လုိလူစားေတြ ဘယ္လုိအုပ္ခ်ဳပ္ေနမွန္းလဲ မသိရတဲ့ အေမရိကန္ဗဟုိဘဏ္ကထုတ္တဲ့ အစိမ္းေရာင္ေဒၚလာေငြေတြ လဲလဲထားတတ္တယ္။ နည္းနည္းပုိၿပီး သံသယရွိတဲ့လူ၊ ေမးခြန္းမ်ားတဲ့ လူေတြကေတာ့ ေရႊ၀ယ္စုထားၾကတယ္။ ေဒၚလာက တခ်ဳိ ့တုိင္းျပည္ေတြမွာ အလဲအလွယ္လုပ္လုိ႔ မရေပမဲ့ ေရႊကိုလက္မခံတဲ့ တုိင္းျပည္ကေတာ့ မရွိဘူးထင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေရႊကုိယ္ႏႈိက္ကေရာ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈကို ေဖာ္ျပႏုိင္တဲ့အရာပဲလား။ ေရႊကုိၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈအျဖစ္ လက္ခံၾကတယ္ဆိုတာ လူတုိင္းက ေရႊကုိၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈကို တုိင္းတဲ့အရာအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳထားလို႔ မဟုတ္ဖူးလား။ သံေခ်ာင္းတုိ႔ေရာက္သြားတဲ့ကြ်န္းေပၚမွာ ေရႊရဲ ့အသုံးတည့္မႈဟာ ေငြစကၠဴရဲ ့အသုံးတည့္မႈနဲ႔ ဘာကြာမလဲ။ ေရႊကုိင္ထားတာ စိတ္ခ်ရတယ္ဆုိတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းထဲက လူတုိင္းနီးပါးက ေရႊကို တျခားပစၥည္းတခုနဲ႔ တခ်ိန္မွာ အလဲအလွယ္လုပ္ႏုိင္တဲ့ ပစၥည္းအျဖစ္ အာမခံထားတဲ့အတြက္ မဟုတ္ဖူးလား။ ဒီေတာ့ ေနာက္ထပ္အဆုိတခုျဖည့္ၾကည့္မယ္။

ေရႊဆုိတာ လူအဖြဲ႔အစည္းထဲက လူတုိင္းနီးပါးက အာမခံထားတဲ့အေၾကြး (၃)

အေၾကြးစာရင္းရယ္၊ ေငြသားရယ္၊ ေရႊရယ္သုံးခုမွာ အာမခံႏုိင္မႈအတုိင္းအတာမွာ ေရႊကအေကာင္းဆုံးလုိ႔ တခ်ဳိ ့က ယူဆၾကၿပီး ေရႊကုိ ultimate money တကယ့္ပုိက္ဆံ စစ္စစ္ပမာ ေျပာၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပုိက္ဆံ money ဆိုတာ အလဲအလွယ္ exchange လုပ္တဲ့အခါမွသာ သူ႔ရဲ ့အဓိပၸါယ္ ေပၚလာႏုိင္တဲ့အရာျဖစ္ၿပီး အလဲအလွယ္ဆိုတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔သာဆုိင္တဲ့ အရာျဖစ္တယ္။ ပုိက္ဆံဟာ ရုပ္၀ထၳဳပုိင္းအရ တန္ဖိုးရွိတယ္ဆုိတာ material property (တနည္းအားျဖင့္ တျခားအရာတခုနဲ႔ လဲလွယ္ႏုိင္စြမ္းရွိတယ္ဆုိတာ) လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက သတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္သာ တန္ဖုိးရွိရတာ၊ social property ေၾကာင့္သာျဖစ္တယ္။

It has material property only because of its social property.

တကယ္ေတာ့ ပုိက္ဆံတင္မကဘူး။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကုိယ္ႏႈိက္မွာကို material property ေရာ၊ social property ပါရွိတယ္လုိ႔ အဘိဓမၼာဆရာႀကီး Karl Marx ကဆိုတယ္။ ဒါေတြကိုေတာ့ ေနာင္တခ်ိန္က်မွ ဆက္ရီႊးေတာ့မယ္။ မူလေရးေနတဲ့ လူမႈေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရး အေတြးအျမင္ေတြဆီကို ျပန္သြားလုိက္ဦးမယ္။

၀တုတ္

---

[1] ခုေရးခဲ့တဲ့ ၀ါက်မွာ ‘တနည္းအားျဖင့္’ နဲ႔ ‘အေၾကြးတမ်ဳိး’ ဆုိတဲ့ စကားစုႏွစ္ခုဟာ အေရးႀကီးတယ္။ တနည္းအားျဖင့္လုိ႔ ဆိုတဲ့အတြက္ တျခားနည္းအရ ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ထြက္သလား၊ အေၾကြးတမ်ဳိးလုိ႔ ဆုိတဲ့အတြက္ အေၾကြး တမ်ဳိးမက ရွိတယ္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ထြက္သလားလုိ္႔ ေမးစရာရွိတယ္။ တကယ္လည္း အဲဒိအဓိပၸါယ္ထြက္တဲ့အတြက္ ေျပာခဲ့သလုိ သုံးႏႈံးခဲ့တာပဲ။

[2] အေၾကြးကို အာမခံသူေပၚလုိက္ၿပီး အမ်ဳိးအစားခဲြထားတယ္။